Demokrati eller emokrati?

Etter mi meining er det irrelevant om eg som borgar er for eller imot avliving av aggressive svanar som Havnesjefen. Det er ikkje mine emosjonar som avgjer slikt. For sist gong eg sjekka, var det politiske systemet her i landet demokrati – ikkje emokrati, skriv Ole Jacob Abraham.

Eg måtte nesten gni meg i auga for å tru det eg såg på Dagsrevyen klokka 19 på torsdag 3. august: Eit fire minutts innslag frå heimbygda mi, Os, om sommarens største agurk – Havnesjefen. I reinaste NKVD-stil vart han henta på svarte natta (i Svartemarja?) og avretta med dødeleg slag i nakken, kom det fram i reportasjen. Snakk om svanesong!

Med fare for å utsetja meg sjølv for sjikane og dødstruslar tillèt eg meg nokre ord om dette underlege fenomenet, trass i at eg ikkje har sterke kjensler om saka. (Har ingen svane å plukke med nokon.) Frå fugleperspektiv fascinerer sakskomplekset: At nokon kan engasjera seg så inderleg for ei slik sak – både for og imot. Etter mi meining er det irrelevant om eg som borgar er for eller imot avliving av aggressive svanar som Havnesjefen. Det er ikkje mine emosjonar som avgjer slikt. For sist gong eg sjekka, var det politiske systemet her i landet demokrati – ikkje emokrati.

Vi – borgarane – vel eit kommunestyre, der eit fleirtal dannar «regjering». Den valde politiske leiinga styrer ved hjelp av byråkratane i den lokale administrasjonen. Slik fungerer demokratiet – leiarane våre har fått fire års styringsmandat av folket i kommunen. Rett nok kan ein seia at demokrati er «fleirtalsdiktatur». Men vi borgarar kan straffa makthavarane ved ikkje å stemma på dei ved neste val, viss vi meiner dei gjer ein dårleg jobb. «Democracy is the worst form of government, except for all the others», sa den britiske statsministeren Winston Churchill.

Når ein mannevond svanehanne går til angrep på ei lita jente og dreg henne under vatn på svanesjøen ved bygdas mest brukte badestrand, er det ikkje vanskeleg å forstå at politikarane vil gjera noko med dette. For dei er valde til å vera leiarane som tek vanskelege avgjerder og gjer omstridde prioriteringar i lokalsamfunnet. Og dersom det verste skulle skje – at svana ved neste høve verkeleg skadar nokon alvorleg – då er det sjølvsagt politikarane som får skulda, spesielt viss nokon kan seia at dei hadde fått advarsel. Når dei derfor pålegg administrasjonen å vurdera problemet og finn heimel for å avliva dyret, er dette noko ein kan forventa. Det er mogeleg andre politikarar ville funne andre løysingar, men no var det slik det gjekk denne gongen. Nobody is perfect, heller ikkje demokratiet.

Og kor er katastrofen? Det finst osingar som har opplevd at lensmannen har avliva hunden fordi han har bite nokon. Viss eit husdyr kan avlivast, kan vel ein vill svane også avlivast? Eigentleg burde det vera uproblematisk – dyr har ikkje menneskerettar. Men nei: Bygda blir tilsynelatande «kløyvd» i to grupper – dei som er for «dødstraff» for svana og dei som er imot. Sosiale media «koker», folk bruser med fjøra, det kvitrar på Twitter og troll gir seg til å fjernanalysera den mentale helsa til folk i den andre leiren. Svane-hatarar vil henta hagla og ta saka i eigne hender. Svane-elskarar mobiliserer så mykje «engasjement», at barnehagetilsette blir framstilt som åndssvake som ikkje kan jobben sin, administrasjonen blir sjikanert og ordføraren truga på livet. I stridens hete blir Facebook-vennar sletta for å ha ei anna meining. Riksmedia og utlandet plukkar opp saka, og med eitt ser heile bygda ut til å bestå av ein gjeng med hønsehjernar! Provoserande spørsmål blir stilt: Var Havnesjefen ein god barnefar? Svanen fekk sin eigen interesseorganisasjon som hyra inn advokat!

Advokaten fekk utsett «dødsdommen» på ubestemt tid pga. dei massive emosjonane! Det er då eg spør: Har vi demokrati eller emokrati i landet? Skal vi styrast av rasjonalitet eller kjensler? Når «dommen» likevel vart eksekvert, kom ei ny bølgje emosjonar på Facebook: Ein kunne tru dei mindreårige jentene som vart angripne eigentleg var vondsinna dobbeltagentar og angivarar som utleverte Havnesjefen til Gestapo. Svaneadvokaten klarte jamvel å lira av seg følgjande på Dagsrevyen: «Viss han ble slått i hjel, er det sånne ting som de gjorde på gårdene i Middelalderen». WHAT!? Skal ikkje skryta av å ha vakse opp på gard, men eg har vore avløysar og observert kyr bli slakta i fjøsen og partert på staden – sånn som i Middelalderen, veit du. Så desse «middelalderske» tradisjonane lever i beste velgåande – noko pølsene i matbutikken ber dagleg vitnemål om.

«Ikke en spurv til jorden, uten at Gud det vet», heiter det i ei salme. Det gjeld nok svaner også. Katten min, Turid, er forresten ein habil jeger og har med jamne mellomrom denne sommaren lagt daude mus og fuglar framfor husdøra mi. Det er ikkje få spissmus- og spurveslekter på Kuven som har opplevd dødsfall i familien den siste tida. Her er det potensielt mykje god advokatmat for dyrevennlege interesseorganisasjonar.

Ole-Jacob Abraham

Dyrevenn